Osmanlı’da İlm-i Tarih

Osmanlı tarihi denilince ilk akla gelen, modern tarihçilerin Osmanlı’ya dair araştırmalarıdır. Elinizdeki kitap ise modern tarihçilerin Osmanlı geçmişini nasıl anladıkları ve anlattıklarıyla değil, bizzat Osmanlıların kendi geçmişlerini nasıl anladıkları ve anlattıklarıyla ilgilenmektedir. Osmanlı döneminde tarih ilmini kimler, nasıl icra etmişlerdi? Ne tür tarih metinleri oluşturmuşlardı? Tarihi kimler için hangi motivasyonlar ile yazmışlardı? Okuyucuları kimlerdi? İmparatorluğun farklı okuyucu çevrelerine nasıl hitap ediyorlar, onları nasıl ikna etmeye çalışıyorlardı? İcra ettikleri tarih ilmi hakkında ne düşünmekteydiler? Bu uğraşın incelikleri hakkında ne kadar bilinçliydiler? Osmanlılığın tarihini yazmak ile onun geçmişini ve geleceğini tahayyül etmek arasındaki bağlantılar nelerdi? İşte bu ve benzeri sorulara cevap arayan bu kitapta Osmanlı tarihçilerinin kaynaklarını, uyguladıkları metotları, metinlerini inşa yöntemlerini, tarihi yazmadaki amaçlarını, pratik ve entelektüel kaygılarını inceleyen araştırmalar bulunmaktadır.

Üç kısımdan oluşan kitabın birinci kısmında, Osmanlı döneminde tarihçilerin tartıştıkları yöntemler ve vakaları kaydetme tercihleri gibi temalar işlenmektedir. İkinci kısımda, tarihçilerin kendi hayat öyküleri çerçevesinde tarih ilmini icra etme serüvenleri üzerinde durulmakta, üçüncü kısımda ise tarih metinlerinin sebeb-i telifleri, hedef kitleleri, anlatısal özellikleri ve diğer metinlerle ilişkileri gibi hususiyetler ele alınmaktadır.